MADDI OIHENART

Maddi Oihenart kantari zuberotarrak (Barkoxe, 1956) gaur egungo herri musikaren ahots ederrenetakoa du, hainbat musikarirekin partekatutako emanaldietan eta diskoetan erakutsi duenez. Zuberoan a cappella kantatzeko duten modu tradizionala eta gaur egungoa uztartzen dira Oihenarteren abestigintzan, jazz kantari handienak gogora ekartzen dituen naturaltasun eta sentiberatasun apartaz. Ez da harritzekoa beraz, jazz musikarien alboan (Josetxo Goia-Aribe, Juantxo Zeberio....) topatu izana Oihenartek bere kantu askerako eremu egokia.

Kantari berantiarra dugu Maddi Oihenart, ekoizpen diskografiari dagokionez, baina kanturako zaletasuna txikitatik jaso zuen senideengandik. Etxahun Topet sortu zen etxearen ondoan bizi zen Oihenarten familia. Kanturako plazera eta gustua ez zituen geroztik abandonatuko. "17-18 urterekin, lagunekin ateratzen ginelarik larunbat arratsetan, ez ginen dantzatzera joaten. Ostatu batean egoten ginen eta gau osoan kantuz aritzen ginen. Garai horretan, euskara ez nuen ongi menperatzen, etxean eta eskolan frantsesa gehiago erabiltzen baitzen. Batzuetan mugatua sentitzen nintzen hizkuntzarengatik, baina aste guztiz kantu berri bat ikasten nuen, adiskideekin emateko asteburuan", azaldu du .

Sekula ez zuen jendaurrean abesteko asmorik izan, baina lagun batek haren izena eman zuen 1987ko Euskal Kantu Txapelketan, eta Battitta Sobiet-ekin bikotea osatuz, lehiaketan parte harte hartu zuen. Zuberoako kantu zahar bat abestu zuten eta finalerako sailkatu. Sobietekin urte luzaz aritu zen plazaz plaza abesti zaharrak ematen, baita tarteka bakarka ere, beti a capella abestuz. Pixkanaka, kantu tradizionalen eremutik atera eta sorkuntza berrietan murgiltzen hasi zen, beste musikari batzuk ezagutu eta haiekin elkarlanean aritu ahala. Horrela sortu ziren Mixel Etxekopar eta Mixel Arotze zuberotarrekin grabatutako Lürralde zilarra (Agorila, 1998) eta Arbaila (Kultulan, 2002) diskoak, zeinetan kantu herrikoiak eta sorkuntza berriak bildu zituzten, Kent Carter jazz kontrabaxu jotzailearen laguntzaz, besteak beste.

Maddi Oihenarten ibilbidean mugarri izan zen Ilhargi-min diskoa (Metak, 2003). Josetxo Goia-Aribe jazz saxofoi jotzaile nafarrarekin grabatutako lanak oihartzun handia izan zuen. Oihenarten izena ezaguna egiten hasi zen Hego Euskal Herrian, eta disko horretako kantu bat, "Ikusiko dira berriz...", Eusko Jaurlaritzaren turismo kanpaina bateko iragarkiari musika jartzeko erabili zuten. Herri kantua, jazz sonoridadea, melodia gardenak eta euskal idazleen hitzak (Itxaro Borda, Jon Mirande, Josetxo Azkona...) uztartu zituen bikoteak lan horretan. Bide horretatik jo du Oihenartek hurrengo diskoetan ere, baina Goia-Ariberen ordez Juantxo Zeberio Etxetxipia pianistarekin egin du lan. Harekin landu ditu Hari biru (Elkar, 2007) eta Baldi (No-CD Rekords, 2010). Disko horietan, besteak beste, Oihenartek berak sortutako doinuak entzun daitezke, euskal idazle garaikideen testuez horniturik (Itxaro Borda, Karlos Linazasoro, Bernardo Atxaga, Leire Bilbao...).

Xabier Montoia idazle eta kantariak Hari biru aukeratu zuen XX. mendeko lehen hamarkadako euskal diskorik kutunen artean, Azaletatik sustraietara libururako (2011). Montoiaren hitzetan, "jotzeko erak zein produkzioak jazz aldera nabarmenki egiten badute ere, Maddi Oihenartek kantatzen dituen doinu, aire horiek, beste norabaitera garamatzate, ordea: pop musikara, aire pop peto-petoak direlako ia guztiak, nire ustez. Izan ere, aire jolasgarriak dira, txinpartatsuak, batzuetan malenkoniatsuak eta beti gozoak, benetako pop-ari dagokion moduan. Labur esateko: sorgindutako doinuak, oso aldi bakanetan sortzen direnak". Beste hainbat kantari, musikari eta idazlerekin kolaboratu du Maddi Oihenartek: Peio Serbielle, Olatz Zugasti, Rafa Rueda, Patxi Zubizarreta...) eta pastoraletan ere parte hartu du, Jean Louis Davant-ek idatzi eta 1993an Gotainen taularatutako Eüskaldünak iraultzan izenekoan hain zuzen.