XAXIMIKU

 LETRA

Argia lurpetik irtetzen denean,
goizean goiz ilargian gordetzean,
gaueko margoak lorak bustitzean,
txoriak abestuz alai esnatzean.
Harri labur, harri gogor,
bizkarraren gainean,
gure herriko mendiak igotzean,
kate labur, kate gogor eskutartean,
gure askatasuna mozten dutenak!!
Txoriak, zuhaitzak, udan mendietan,
gure natura osatzen dutenak,
kea zikina, zarama herrian,
gure etorkizuna moztutzen dutenak.
Harri labur, harri gogor,
bizkarraren gainean,
gure herriko mendiak igotzean,
kate labur, kate gogor eskutartean,
gure askatasuna mozten dutenak!!

LETRA TRADUCIDA

Cuando el dia amanece,
cuando la luna se oculta temprano,
cuando el rocio cubre las flores,
cuando los pajaros
se despiertan cantando...
Una piedra afilada y pesada,
cargamos sobre nuestra espalda
cuando subimos los montes del pais.
Una cadena prieta y pesada
nos ata las manos,
nos impide lograr nuestra libertad!!
Pájaros en los arboles, en los montes,
durante el verano.
En las calles solo humo contaminado
y basura tapando nuestro futuro.
Una piedra afilada y pesada
cargamos sobre nuestra espalda
cuando subimos los montes del país.
Una cadena prieta y pesada
nos ata las manos,
nos impide lograr nuestra libertad!!

XAXIMIKU taldea Tolosa herriko koadrila gazte batek osatu zuten 1986. urte inguruan. "Xaximiku" hitza baserri giroetan erabiltzen da, ume bihurriari edota jaten ez duen umeari deitzen zaio horrela. "Egun batez elkarrekin hastea bururatu zitzaigun. Ondo moldatzen ginela ta, animatu egin ginen. Beti musikaren inguruan ibili gara, denok ditugu arlo horretako ikasketak. Akordeoiaren karrera osoa bukatuta daukagu lauek, batek gitarra azken kurtsoa egiten ari da, dultzaina jotzen duenak flauta ikasketak ere egin ditu". Beraien lehen kontzertua etxean bertan eman zuten, Tolosan, AEK antolatutakoa jaialdi batean, Erramun Martikorena jaun haundiarekin batera. Geroago, inguruko herriko jaietan hasi ziren jotzen. 

"Musika erabat berria egiten dugu, baina ezin da folk bezala katalogatu. Fandangoak badaude, baina denetik daukagu. Esate baterako fox-trot bat ere badugu". 1988. urtean, Xaximiku taldeko kideak Euskal Herriko Kantu Txapelketan aurkeztu eta sari bat lortu zuten. Geroago, 1989. urtean, "Musikaren indarrean gatoz", bere lehen diskolana ekoiztu zuten. Lehen diskoko lehendabiziko kantaren letrak taldearen aurkezpena da, "ametsak egi bihurtu, gure herriaren oihartzun txingarrak su bihurtu". Bertan, baziren ere abesti melodiosoak, momentu lasaietan entzuteko oso egokiak, "Amets kolore" bezala. "Erronkariko ama" kantuan euskararen egoera kaxkarra salatzen zuten eta baziren baita gure herriarekiko oso konprometituak zirenak ("Noizbait adiskideok" kantua autopistan erahildako Bakartxo, Satxa eta Joxi lagunei eskeinia dago eta, beste kantu bat, "Gorpuak ere bahitzen dituzte", Josena Asensio jaunaren omenez egina). 

"Ahotsei garrantzia handia ematen diegu eta gure letrak erabat berriak ditugu, Kike Amonarriz, Peñagarikano bertsolari ezaguna, Felix Aiestaran, German Ormazabal eta gure inguruko idazle gazte eta bertsolariengana jo bait dugu. Gaiei dagokienez, Euskal Herriaren eguneroko errealitatea hartzen dutenak maite ditugu". 1992. urtean Xaximiku taldekoek "Martxaundi I" bideo bilduman parte hartu zuten eta, 1993. urtean, "Saldaberri" disko berria kaleratu.

Karlos Aranzegi, bateria
Txomin Agirregomezkorta, txistu ta danbolina
Arantxa Montoia, bibolina
Jon Ander Larrañaga, ahotsa ta kitarra
Isidro Larrañaga, organoa
Olatz Korta, ahotsa
Asun Larrea, ahotsa
Martin Aranzegi, eskuinusoinua

http://www.argia.eus/argia-astekaria/1145/xaximiku-aurkeztear-dagoen-folk-talde-berria
.......................................................................................................

Xaximiku (travieso) fue un cuco grupo folk surgido en Tolosa (Gipuzkoa, Europa) hacia 1986. Todos sus miembros tenían buenos estudios musicales y un gran interés en renovar la música tradicional vasca. Xaximiku actuaron en publico por primera vez durante un festival organizado por AEK en su pueblo, Tolosa, al lado del gran Erramun Martikorena. En 1988, Xaximiku se presentaron al Campeonato de Canto del País Vasco y lograron un premio. 

En 1989, editaron su primer álbum, "Musikaren indarrean gatoz", bajo el sello IZ. Contenía piezas folk instrumentales, temas de amor ("Amets kolore"), mensajes a favor de recuperar el euskera ("Erronkariko ama") y denuncia social, como "Gorpuak ere bahitzen dituzte" o "Noizbait adiskideok", en memoria de los asesinados Bakartxo, Satxa y Joxi. En 1992, Xaximiku tomaron parte de un recopilatorio llamado "Martxaundi I". En 1993, la banda gipuzkoana publicó otro cuco disco, "Saldaberri".

DISCOGRAFIA
 
1989. "Musikaren indarrean gatoz"
1992.  "Saldaberri"