sábado, 28 de diciembre de 2013

HERTZAINAK



Euskaraz landutako rocka ulertzeko, ezinbesteko taldea da Hertzainak. Beste asko bezala, taldekideak bidean egin ziren musikari, eta nabaritu zen taldearen garapenean, hasierako punk erritmo britainiarretatik rock giro klasikoetaraino, eta tartean ska erritmoak eta folk kutsuko melodiak jorratuz. Diskografia oparoa utzi zuen taldeak (sei disko eta hainbat single eta EP), eta oraindik ere entzuten dira haren kantuak. 1978an hasi zen Hertzainak izango zenaren hezurdura osatzen, Gasteizen, eta 1981eko Urtezaharrean jo zuen aurreneko aldiz zuzenean. Taldearen azken emanaldia 1993ko urriaren 30ean izan zen, Izarran (Araba), Kubaren aldeko jaialdi batean.

Garaiko beste musika taldeen antzera, Ingalaterrako punk mugimendua izan zuten abiapuntu eta eredu Hertzainak taldea sortzeko unean. Rock&rolla eta euskal giroa elkartu nahi zituzten, eta musika eta hitzak erabilitako formula. Testuinguru politikoak garrantzi handia izan zuen taldearen sorreran, eta lehen garaiko kantuen hitzek ere norabide horretan jotzen zuten: kaleko giroa islatu, Poliziaren errepresioa salatu eta batzokietako jelkideen kontra jo zuten, besteak beste.

Josu Zabala eta Xabier Montoia izan ziren taldearen sortzaileak, eta haiek mamitu zuten lehen urteetan Hertzainak-en izaera. Lehen uneko taldekide aldaketak izan ondoren, honako hau izan zen 1981eko Urtezaharrean taula gainera igo zen taldea: Xabier Montoia Gamma (ahotsa), Josu Zabala (baxua), Kike Saez de Villaverde (gitarra), Curro (bateria), Tito Aldama (saxofoia; 1944-2012) eta Delfo (gitarra). Taldearen inguruan ibili ziren Gerardo Pozo Gene gazte gasteiztarra eta Karra Elejalde aktorea ere. Lehen emanaldiak egin eta gero, taldean aldaketa nabarmenak gertatu ziren. Curroren ordez, Luis Javier Saiz Txanpi sartu zen bateria astintzera, eta Delfok ere taldea utzi zuen. Aldaketa nabarmenena 1983ko irailean izan zen, Xabier Montoia taldetik kanpo geratu eta gero (M-ak taldean agertuko zen geroago). Horrela, hilabete batzuk abeslari finkorik gabe aritu eta gero, Iñaki Garitaonandia Gari sartu zen abestera. Legazpiko Ziper taldeko abeslaria zen Gari orduan. Kideak erabat finkaturik, taldearen lehen maketa grabatzera sartu ziren IZ diskoetxearen estudioetan. Horretarako, taldearen zortzi kantu esanguratsu prestatu zituzten, eta Angel Katarain soinu teknikari lanetan zela erregistratu zen kasete formatuan kaleraturiko lana. Maketako kantuak ziztu bizian zabaldu ziren Gasteizen, eta, apurka-apurka, Euskal Herri guztian jotzen hasi zen Hertzainak. Kontzertu mordoa egin zuen taldeak garai horretan; besteak beste, Tuteran tiro eremuaren kontra egindako kontzertu mitikoan jo zuen. Bertan, Zarama, RIP, Eskorbuto, Barricada eta beste hainbat talde ere aritu ziren. Kontzertu horren karira sortuko zen, hain zuzen, RRV Rock Radikal Vasco deitura. Denbora luzez lagunduko zuen deitura horrek taldea.

1984. urtea indartsu hasi zen Hertzainak-entzat. Egin egunkariak antolatutako Egin Rock txapelketan, irabazle suertatu zen Araban, La Polla Records taldearekin lehia gogorra izan eta gero. Urte hartan bertan, Espainiara atera zen lehenengoz, eta lehen diskoa prestatzeko lanetan hasi. Urte amaieran argitaratu zen Hertzainak taldearen lehen disko luzea, Hertzainak (1984), Soñua diskoetxearen babesean, eta Marino Goñik egin zituen ekoizpen lanak. Soinu hartzea, Donostiako Tsunami estudioan egin zuten, eta teknikari Oscar Clavel Brujo aritu zen. Taldeak sortutako hamar kantu jasotzen ditu, tartean maketako hiru kantu. Disko horretakoak dira denborarekin ereserki bihurtu direnzenbait kanta; esaterako, "Ta zer ez da berdin", "Pakean utzi arte", "Kamarada" eta "Si vis pacem, parabellum". Diskoa ixteko, "Arraultz bat pinu batean" aukeratu zuten, geroago Euskadi tropikala leloaren zabaltzea ekarriko zuena. Natxo Etxebarrietak (Cicatriz), Gasteizko La Banda Municipal de Skak eta Ruper Ordorikak kolaboratu zuten diskoan. Arrakasta itzela izan zuen diskoak. Hertzainak-en kantuek argi islatzen zuten kalean zer egosten ari zen. Poliziek ezartzen zuten kontrol zorrotza ("Kontrola"), biolentziaren zirkulu itxia ("Si vis pacem, parabellum"), ezberdin sentitzearen inguruko gogoeta ("Ta zer ez da berdin"), euskaldun izatearen afera ("Drogak AEK'n"), estatuaren kontrako borroka ("Pakean utzi arte")... Era berean, festa eta adarjotze kutsua nabari zen testuetan. Erraz irentsi zuen diskoa borrokarako eta festarako prest zegoen gazteriak.

Lehen diskoaren arrakasta barruratzeko astirik gabe, beste disko bat grabatzen hasi zen taldea 1985eko udan. Hau dena aldatu nahi nuke bigarren diskoan (Soñua, 1985), musika garapena nabarmena da aurreko lanaren aldean. Kantu batzuetan hasierako bideari jarraitu bazioten ere, jai giroak eta ska erritmoek apenas duten lekurik ("Egunero", The Selecters taldearen bertsioa). Ilunagoa da, eta barrura begira egindako kantuak nagusitzen dira. Grabazioan ere arazoak izan zituzten, eta, soinuari dagokionez, azken emaitza ez zen izan taldeak desio zuena. Hitzen gaiak ere aldatzen hasi ziren. Nahiz eta kaleko bizitza islatu, kontu pertsonalak eta bestelako gogoetak nagusitu ziren. Hala ere, taldearen kantu enblematikoetako bi gordetzen ditu disko horrek: "Eutsi gogor", Euskalduna ontziolako langileei eskainitako kantua, eta "Hil ezazu aita", batzuen arabera euskarazko lehen rap kantua. Salgai jarri ziren lehen 2.000 aleek single bat zekarten opari, beste lau kanturekin: maketa garaiko "Galtzailea" eta "Rock&roll batzokian", inoiz grabatu gabeko "Itxoiten nago" eta taldearen ereserkia, "Hertzainak": «Ixilik nola ez, hobe da abestu / eta gure musika mundu zaharra deuseztu...».

Soñua utzi eta Elkar diskoetxearekin grabatu zuen hirugarren diskoa, Salda badago (1988). Taldeak rockera bideratu zuen musika, eta guztiz desagertu ziren ska melodiak. Ordurako saxofoiak ez zuen tokirik taldearen musikan, eta, beste zenbait arrazoi zirela tarteko, Tito Aldama taldetik at geratu zen, Hertzainak laukote bihurtuz. Hala ere, disko horretan eta hurrengoetan taldearekin kolaboratu zuen Tito Aldamak. Salda badago grabatzeko, Ruper Ordorika aritu zen produkzio lanetan. Grabazioa nahiko korapilatsua izan zen, eta, bobinan izandako arazoak zirela medio, grabazioa behin baino gehiagotan errepikatu behar izan zen. Tartean, Garik moto istripua izan zuen, estudiotik Gasteizera zihoala. Disko horretan, Bingen Mendizabalek lehen aldiz kolaboratu zuen taldearekin, eta urte batzuk geroago taldeko kide bilakatu zen. "Esaiok" eta "No time for love" kantuak nabarmendu ziren disko horretan, biak folk ukituko baladak. Amets prefabrikatuak (Oihuka, 1989) kaleratu aurretik, maxi single bat argitaratu zuten. Hiru kantu horien artean, "Aitormena" zegoen, denborarekin taldearen kantu ezagunenetakoa izango zena. Hertzainak-en sona izugarri handitu zuen kantu horrek, talde entzule talde berri eta gazteago batera hurbilduz.

Diskoak "Aitormena"-ren moldaketa harrigarri bat zekarren, Bingen Mendizabalek hari instrumentuetarako moldatutako partitura jotzen baitzuen Gasteizko Jesus Guridi laukoteak. Kantuari are doinu malenkoniatsu eta gozoago bat eman zioten. Garai horretarako, rockaz gain bestelako eraginak nabari ziren taldearen musikan. "Aitormena" izan zen diskoko izarra, "Bi minutuero" eta "564"-rekin batera. "Zuzen heriotzeraino" berreskuratu zuten, Montoia taldeko abeslaria zen garaikoa, eta Derribos Arias taldearen "Tupeak gora" moldatu zuten. 1990. urtearen amaieran, Kubara bidaiatu zuten, euskal kulturako kide batzuk biltzen zituen espedizio batean. Karlos Argiñano sukaldaria, Mikel Laboa eta Ruper Ordorika musikariak, Jose Luis Zumeta margolaria eta Bernardo Atxaga idazlea ere bazeuden espediziokideen artean. Bidaia horretan sortu zen "Guantanamera" kantuaren bertsioa egiteko aukera. Abesti hori eta beste hiru, tartean "Arraultz bat pinu batean" kantaren zuzeneko bertsioa, Mundu berria daramagu bihotzean EPan (Aketo, 1991) bildu zituzten. Diskoaren salmentan jasotako dirua Komite Internazionalistak erakundearentzat izan zen.


Horren aurretik, ordea, zuzeneko disko bat argitaratu zuten. Garai hartan, aski zabalduta zegoen taldea desagertuko zen zurrumurrua, eta zuzeneko grabazio horrekin mamuak uxatzea lortu zuten. Bergarako (Gipuzkoa) Txibisto aretoan prestatu eta grabatu zuten Zuzenean: 91-1-19 (Aketo, 1991). Grabaziorako antolakuntza lanak izugarriak izan ziren, eta, soinuaz gain, irudiak ere hartu zituzten, VHS formatuko bideoan argitaratzeko. Hain zuzen, zuzeneko lan horrekin estreinatu zen Aketo zigilua, taldeak berak beste hainbat lagunekin batera sortutakoa. Diskoetxe finkatu bat utzi eta diskoa bere kasa argitaratzera ausartu zen Hertzainak, Euskal Herrikoan ez ezik kanpoko merkatuan ere sartzeko ilusio handiz. Haatik, Aketoren abenturak ez zuen arrakastarik izan, eta handik bi urtera Aketo desegin eta betiko diskoetxera bueltatu zen. Taldea desegiteko erabakia hartua zuten Denboraren orratzak (Oihuka, 1992) grabatu zutenean -izenburua esanguratsua zen-. Lehen aldiz Garik parte hartu zuen hainbat kanturen konposizioan ("Bihurtuko zara, txo", "Zoratzen ari naizela"...), geroago hartuko zuen bakarkako bidea iragarriz, eta The Clash taldearen "I fought the law" euskarara ekarri zuten. Euskal merkatuaren txikitasuna eta kanpora ateratzeko zailtasunak aipatu zituen taldeak desegiteko arrazoi gisa. Josu Zabalaren hitzetan, «gurea gora egiterik ez izatera kondenaturik dagoen istorioa da».

Taldeak, agur esateko, kontzertu bira antolatu zuen Euskal Herritik barna, eta azken emanaldiak Iruñean (Anaitasuna kiroldegian), Gasteizen (bi egunez El Elefante Blanco aretoan), Donibane Garazin, Bilbon (Casilla kiroldegian) eta Donostian (Gaska kiroldegian). 1993ko urtarrilaren 24an, Donostiako azken kontzertuan, lagun ugari izan zituzten taula gainean: Ruper Ordorika, Evaristo (La Polla Records), Mahoma (RIP), Tito Aldama, Bixente Martinez (Izukaitz, Oskorri, Hiru Truku), Xabier Amuriza, Jon Sarasua, Maialen Lujanbio eta Jon Maia bertsolariak, txistulariak, dultzaineroak... Festa giroa nagusitu zen taldearen agurreko kontzertu ofizialean. Hilabete batzuk geroago, ordea, urrian, Kubari elkartasuna adierazteko kontzertu bat egiteko elkartu zen Hertzainak laukote moduan. Hori izan zen Gasteizko banda taula gainera igo zen azken aldia, harik eta 2012ko apirilaren 28an Gasteizko Helldorado aretoan berragertu zen arte. Tito Aldama taldekide ohi zendu berriari omenaldia egin zion, bost kantuz osaturiko emanaldi laburrean.

Josu Zabala izan zen Hertzainak-eko burua. Harenak izan ziren taldea sortu zenetik 1990. urtera arteko melodia guztiak. Abestien hitzak, ordea, hainbaten artean sortu ziren: Xabier Montoia, Gerardo Pozo Gene, Curro, Bego, Karra Elejalde, Javi Okendo (Potato taldeko kidea), Josu Landa, Josu Zabala bera... Bitxia bada ere, horietako hainbat gaztelaniaz sortu ziren, eta gero euskarara itzuli zituzten. "Salda badago" kantuaren kasua da, esate baterako; Karra Elejalderen jatorrizko bertsioan, "Hay caldo" izenburua zuen. Musikan bezala, hitzetan ere garapena gertatu zen urteak pasa ahala. Lehen hiru diskoetako kantuen eduki kritiko, adarjotzaile eta errebeldeek lekua utzi zieten intimismoari eta barne gogoetari, Amets prefabrikatuak-etik aurrera. Hala ere, taldeak beti jakin zuen hitza eta musika uztartzen eta, batez ere, lelo egokiak sortzen eta ereserki bihurtuko ziren esaldiak borobiltzen.

HESIAN



HIRU BELTZ





HILOTZ


HIBAKUSHA


HIRU TRUKU



Hiru Trukuk, luxuzko taldekideekin, euskal kantu zaharrak berreskuratu eta molde berrian eman ditu argitaratu dituen hiru diskoetan. Lehenengo biak Bizkaiko kantuekin osatu zituzten; hirugarrena, berriz, Nafarroakoekin. Joseba Tapiak, Ruper Ordorikak eta Bixente Martinezek (Izukaitz, Oskorri) folk doinuz jantzi dituzte memoriaren kutxan ia galtzear zeuden euskal kantu tradizionalak.

Ez da ohiko talde bat, lehen mailako hiru musikari ezagun elkartuta sortutako proiektu berezia eta ezohikoa da Hiru Truku. Joseba Tapiak, Ruper Ordorikak eta Bixente Martinezek osatuta, 1994. urtean atera zen Hiru Trukuren lehen diskoa, baina elkarlana askoz lehenagotik abiatua zuten hiru musikariok. Euskal kantutegia arakatu, besteak beste Aita Lafitte, Aita Donostia eta Resurreccion Maria Azkuek utzitako lanak bildu, orraztu eta bertan aurkitutako altxorretako batzuk beste molde batean eman zituzten, folk doinuetan egokituta. Tradizioaren eta gaurkotasunaren arteko zubi lan ezinbestekoa. Joseba Tapia trikitian eta kantuan, Ruper Ordorika kantuan eta gitarran eta Bixente Martinez gitarran, mandolinan eta bouzoukian, horixe zen Hiru Trukuren oinarria, hezurdura horixe zuen lehen diskoak -Mendebaleko euskal baladak (Nuevos Medios, 1994)- nagusiki. Bizkaiko balada eta olerki zaharrak ziren guztiak, herrikoiak, eta moldaketa berri batekin eman zituen taldeak. Kolaboratzaile gisa, Eliza Carthy eta Nancy Kerr ingelesak izan zituzten, biolinetan. Kantuak bizkaieraz zeuden abestuak, eta, baladak izanik, guztiek egitura narratibo bat zuten.

Diskoak oso harrera beroa izan zuen, ez soilik Euskal Herrian, baita Europako folk giroetan ere. Izan ere, folk musika da taldearen oinarri musikala. "Geure modura ematen ditugu kantuok. Ez dugu uste tradizioa hor nonbait geldirik dagoen ezer denik, baizik eta etengabeko aldaketan heltzen zaiguna. Hiru Trukuk bere gustuz ematen ditu pieza hauek eta parte hartze horretan gozatzen du. Nork bere bidea. Dena da zilegi eta hemen denetarik egin da musika tradizionalean oinarrituta, baina guk era batera nahi dugu. Zuk diozu ohitura izan dela folk formatuan ematea, baina guk uste dugu aski gauza modernoa dela musika tresna akustikoekin-eta aritzea. Gurean abesbatzak eta konpositore klasikoak aspaldian hasi ziren halako eginkizunetan, halako erromantizismo musikalaren ondorioz (Guridi, Aita Donostia)... Kantu zaharrak eta doinu tradizionalak gaurko moldeekin ematea nahiko gauza berria izan da eta doinu tradizionaletan oinarrituriko lanak alor guzietan entzuten ahal dira: jazzean, garaikidean, rockean... Zenbat aldiz ez ote dira sanpleatu Maurizia eta Leonen alboka eta ahotsa rock taldeen grabaketetan! Hori bai, sarritan maila sinboliko hutsean gelditzeko".

Norberak zituen proiektu paraleloak baztertu gabe, Hiru Trukuk hainbat kontzertu eman zituen lehen diskoa argitaratu ostean. Bildutako materialak, baina, gehiagorako ematen zuen, eta hiru urte geroago iritsi zen hirukotearen bigarren diskoa: Mendebaleko euskal kantuak II (Nuevos Medios, 1997). Izenburuak argi adierazten zuen moduan, ildo berekoa zen Hiru Trukuren bigarren diskoa, Bizkaiko aspaldiko kantuak berreskuratu baitzituzten. Hirukoteak nazioarteko zenbait kolaboratzaileren ekarpena izan zuen: Martin Carthy gitarra akustikoan eta Nancy Kerr eta Imogen Gunner biolinetan. Diskoa aurkezteko bira batean ibili ostean, Hiru Trukurenak egin zuela ematen zuen, eta taldeak berak hala iragarri zuen. Horren ostean, isilaldi luzea etorri zen, bakoitzak bere bide oparotik segitu zuen. Baina 2003an taldeak kontzertu berezia eman zuen Katalunian, eta hor aurrera egiteko aukera aztertzen hasi ziren.

2004an taldeak hirugarren diskoa atera zuen: Nafarroako kantu zaharrak (Metak, 2004). Baina horretan beste euskal lurralde bateko ondarea bildu zuten. Oso aspaldiko kantuak ziren. Zaharrena "Andre Emili" zen, Arnaud Oihenartek XVII. mendean jasoa, eta musulmanak oraindik Euskal Herritik gertu zeuden, horren arabera. Aspaldiko olerkiak izanda ere, beste behin ere molde berrietara egokitu zituzten, eta horietako hainbatek dezenteko arrakasta izan zuten, "Alejotxo" abestiak adibidez. Disko honetarako kanpoko kolaboratzailerik ez, etxekoak hartu zituzten: Arkaitz Miner biolinean eta Xabier Zeberio nyckelharpan.

Ruper Ordorikak horrela azaldu zuen hirugarren diskoaren jatorria. "Duela zortzi urte inguru, harat-honat kantaldiak eskaintzen genbiltzala jende askok galdetzen zigun ia noiz ekin behar genion Nafarroako kantu zaharrak egiteari. Eta nik esaten nien Bixente eta Tapiari, brometan, beka bat lortu behar zutela niretzako eta joango nintzela Baztanera kantak ikastera. Gero nire kabuz miatzen hasi nintzen eta gauza bitxi batez ohartu nintzen; euskaldun jendeak kantatzen dituen doinu asko eta asko nafarrak direla. Ezagunak ez diren kantuak bildu nahi izan ditugu".

NOISE HOLE


Noise Hole taldearen kantu bat, beraien "Zuloren itzala" maketatik. 1994.urtean ekoiztu zuten, Amadeus estudioetan.

Fermin Iraola, kitarra
Raul, kitarra
Petti, kitarra ta ahotsa
Beñardo Goietxe, ahotsa
Igor, bateria
Anxel, baxua

90. hamarkadatik ona, Bera herrian musika talde ugari agertu dira, beti konplexurik gabeko sorkuntzan. Adibidez, Gutariko Bat, Eromena, Noise Hole, Zup, Sexy Sexers, Borrokan, On Benito, Petti, Joseba Irazoki... 1992. urte aldera agertu ziren Noise Hole taldekoak Fermin Iraola jaunak bultzaturik. Bere ondoan, Raul Garzia (Mugaldekoak), Beñardo Goietxe (Morau, Mugaldekoak), Igor, Anxel edota hemezortzi urteko Petti gaztetxo bat bildu zituen. “Zuloaren itzala” (1994) diskoa argitaratzeaz gain, rock klasikoen hainbat bertsio egiten zituzten bere zuzenekoetan. 

FERMIN IRAOLA... 1968 urtean jaiotako musika irakasle, kantugile eta rock gitarrista naparra, Bera herriko musika eszenan ezinbesteko pertsonaia. 80. erdialdean, Fermin jauna ADN edota La Regeneración taldeetan aritu zen, mod, punk eta after-punk soinuak astinduz. Geroago, euskarazko rockabilly aitzindari izan zen OK KORRAL taldean baxujotzaile bezala aritu zen. 1990. urtean, LABANAK taldea sortu zuen Ferminek, AEB edota Australiako garage rock taldeen eragin handiarekin. Geroago, Noise Hole edo Dharma taldeetan jo zuen. Zoritxarrez, eritasun larri batek behartuta, Ferminek bere bi pasioak baztertu behar izan zituen, kitarra eta klaseak, 2010. urtean zendu arte. 2011. urteko azaroaren 26 egunean kontzertu omenaldi beroa eskeini zioten bere kide izandako musikariek eta banda askok, Noise Hole, The Sexty Sexers, Ameba, OK Korral, Labanak, Big Crunch...

http://www.gaztezulo.eus/artikuluak/berako-laborategia
........................................­.....................
Una canción del grupo vasco Noise Hole. Su primera maqueta, "Zuloaren itzala" (la sombra del agujero), fue grabada en los estudios Amadeus en 1994.

Noise Hole se creó en Bera (Navarra, Europa) hacia 1992, en plena fiebre grunge e indie noise. La banda estaba formada por Fermin Iraola (exmiembro de OK KORRAL o LABANAK) y los hoy muy reputados Raul Garzia, Bernardo Goinetxe, Igor, Anxel o el cantautor Petti. Empezaron poco a poco, haciendo innumerables versiones de grupos como Ramones, Neil Young o Radio Birdman, hasta tener un sonido propio. Debutaron en directo en un bar de Irun en Marzo de 1993. Tras varios conciertos más, en Dicienbre de 1993, Igor entró a sustituir al anterior batería Gorka. A mediados de 1994, Noise Hole editaron su primera maqueta, “Zuloaren itzala”, con 10 cucos temas de sonido garage, punk rock y power pop cantados en euskera e ingles. Noise Hole se disolvieron a finales de los años 90, tras dar memorables conciertos en Bermeo o Erratzu (al lado de la banda El Inquilino Comunista). Después, Fermin Iraola formó otro grupo, Dharma, mientras que Raul y Bernardo crearon la banda Mugaldekoak, aun en activo.

FERMIN IRAOLA... fue uno de los percusores y agitadores de la escena rock en la zona del Bidasoa. A mediados de los años 80, el joven Fermin toco la guitarra en bandas de sonidos mod y after-punk como ADN o La Regeneración. A finales de los 80, Fermin se unió a la mítica banda OK Korral, un grupo seminal del rockabilly vasco. Cuando los OK Korral se disolvieron, Fermin formó otra banda, Labanak. Fermin tambien fue profesor de guitarra de decenas de chavales de Bera y Bidasoaldea. Por desgracia, Fermin Iraola enfermo gravemente y fallecio en 2010. El 26 de Noviembre de 2011, Fermin fue homenajeado por sus amigos en un emotivo festival con bandas como Noise Hole, The Sexty Sexers, Ameba, OK Korral, Labanak, Big Crunch, Borrokan...

ZULOAREN ITZALA (1994)

1. Gorrotoaren erranahia
2. Berandu da
3. Akatu zeure itzalak
4. Under the shadow of desire
5. Zortearen gurpila
6. The last breath
7. Tour own revolution
8. Zure ondoan
9. Loreak lohian
10, Purple haze (cover de Jimmi Hendrix)

http://www.mugaldekoak.com/
........................................­................................
Noise Hole was a basque garage rock and power pop band. They were from Bera (Navarra, Europa).

DISCOGRAPHY

1994. "Zuloaren itzala"
1994. "Nafarroa Oinez 94"

http://eu.wikipedia.org/wiki/Petti

HIL BAINO LEHEN


J MARTINA

KAPTEN EGURRAK


HERSTURA



"Bertsioak egiten aspaldi hasi baginen ere, 'Herstura' da gure aurkezpen diskoa". Mutrikuko AME Estudioetan grabatu du Oñatiko laukoteak euren lehen diskoa. Herstura dira eurak; eta diskoa ere Herstura da. 6 abestirekin datoz, eurek sortutako 6 abestirekin; melodikoki eta instrumentalki bereziki indartsua den disko batekin. Diskoa grabatu eta ateratzeko zaudeten honetan, goazen taldea ezagutzera. Esan daiteke Herstura dela taldearen aurkezpen diskoa. Lehenago Sanlo Garage Brothers izenarekin aritu ginen, 7 bat kontzertu egin genituen, baina, abeslariak taldea utzi zuen eta Herstura izenarekin hasi ginen beste abesti batzuk sortzen.

http://www.youtube.com/watch?v=tNShK9...

ELKARRIZKETA

-- Eta zer da Herstura? Musikari lagun talde bat? Noiztik diharduzue musika egiten?

Koadrilakoak gara eta gure artean musika egiten aspaldi hasi ginen. Duela pare bat urte hasi ginen hau serio hartzen eta gure kantuak konposatzen. Ordura arte bertsioak egiten genituen. 

--Zergatik Herstura? Estu, larri al zabiltzate?

Mundua eta eredu kapitalista daude estu eta gu ere bai, hor barruan gauden heinean. Amalurraren baliabide guztiak txikitzen dihardugu eta toki guztietan daude gerrak. Mundua larrialdi egoeran dago. Herstura euskarazko hitz bat da baina ez da gehiegi erabiltzen, ez entzuten. Guri gustatu egin zitzaigun eta horregatik aukeratu genuen. 

-- 6 abesti berri. Nola definitzen duzue egiten duzuen musika? Esan gura dut zein genero lantzen duzue? 

Hori musika kritikoek esan beharko dute, eurak dira adituak. Zerbait esatekotan, Dut, Lisabo edota Izaera taldeen zerbait badu gureak. Hori ze estilo den ez dakigu, ezta axola ere. 

-- Instrumentalki kantuek indar berezia dutela iruditu zait...

Esan daiteke ez dela betiko rocka. Hemen inguruan gehienbat Punk!-Oi generoa egiten da eta badirudi gurea zerbait arraroa dela. Azkenean, baina, berdina da; gitarra, bateria eta baxua, beste erritmo batzuekin eta metal ukituarekin.

--Azkenengo kantua da Herstura. Hura ere, nolabait esateko, desberdina.

Aspaldi egin genuen abesti instrumental bat da. Estudioan, baina, forma eman genion abestiari; perkusioa sartu, baxuak, txapak, efektuak... Musika lasaia ere gustatzen zaigu. Kantu hau ez dugu zuzenekoetan joko, diskoan zerbait berezia sartu gura genuen eta hori atera zen.

--Letrei begiratuta, zerbait esan gura duzue? Mezurik dute?

Kantu bakoitzak du bere mezua. Batzuk zuzenagoak dira, argi dago zer esan gura dugun; beste abesti batzuen irakurketa, berriz, libreagoa da, bakoitzak modu batera ulertu dezake. Gizartean ikusten diren jarrera batzuen kontra egiten dugu. 

--Grabaketari dagokionez, nolakoa izan da?

Guretako lehengo aldia izan da eta oso ondo pasatu dugu. Teknikoarekin ere oso ondo konpondu gara eta positiboa izan da. Egia da denbora asko eskatu digutela Mutrikura joan-etorriek eta nekagarriak izan direla, baina, asko ikasi dugu!

http://herstura.bandcamp.com/album/he...

AKORT


ODOLKIAK ORDAINETAN


HOLAKO



Holako taldea: Jokin Iruingaray, Mirentxu Lazkano, Paxkal Irigoyen
Musika tresnak: Bateria, arrabita, akordeoia eta gitarra

Erromeria hitzak, beti poza sortzen digu, gaztaroa eta amets ergelak oroitaraziz... Iparraldeko atzoko eta gaurko kantuak ezagutarazteko, Holako taldeak parerik ez dauka. Lehenengo notak entzun orduko, dantzatzeko gogoa ematen du, berehala giro goxoa sortuz. Ezkontzak edota bazkari-afariak alaitzeko bereziatua den Holako taldeak Iparraldeko kantuak ezagutarazteko parada ona eskainiko digu.

HONAKO PUTZUA


Oreretako boskotea honako hauek osatzen zuten Honako Puzua taldea, Pato (ahotsa), Ainhoa (baxua), Axi (bateria), Sergio eta Patxi (gitarrak). Honako Putzua(r) ataratako diska bakarra 1997 urtean grabatu zuten "Bakoitzari berea" deituz. "Heriotza" abestia diska horretatik atarata dago, beraien punk soinuak erakutziz.


HOTZIKARA


HOR KONPON



Hor Konpon Oñatiarrak 1993 urtean grabatu zuten "Zai nago" maketa Trukun estudioetan K. Lizarralde tekniko lanak eginez. Taldea osatzen zuten Xabier Yaniz (kitarra eta abeslaria), Koldo Lizarralde (kitarra eta ahotsak),Oskar Arlanzon (bateria) eta Andoni Kanpoa (baxua.
1993 EUSKADI GAZTEA III. MAKETA LEHIAKETAren FINALERDIAK. Gero Txapelketa irabazi zuten.


"Deabrua eta abaria"

"Bake dantza"


"MIKEL ETA JON"

HINKA


6 musikariz osatua, Hinka taldeak euskal soinu tradizionalez elikatzen den musika proposatzen du. 2013ko udatik goiti zuzenean ikusteko parada izanen duzue. Anartean, hona haien lanaren aitzin gustu bat, « Begira » kantuarekin. 
................................................
Composé de 6 musiciens, le groupe Hinka propose une musique inspirée des sons traditionnels basques. Vous aurez l'occasion de les voir se produire à partir de l'été 2013. En attendant, voici un avant-goût de leur travail avec le morceau « Begira ». 
...................................................
Compuesto por 6 músicos, el grupo Hinka propone una música alimentada por los sonidos tradicionales vascos. Tendréis la ocasión de verlos en directo a partir del verano 2013. Mientras, aquí tenéis un adelanto de su trabajo con su pieza « Begira »...



LETRA

 Itxasoan dijoa nere nobioa, 
oraindik gaztea da ta nai bada bijoa.
 Indietatik dator oy nere maitea, 
andik ekarriko dit tersiopeloa. 
 Tersiopeloa ta soñeko berrie,
oy nere biotzeko kontsolagarrie.


 Arantzazura noa azken bisitara, 
lagunduko al didazu Ameriketara.
 Aditu det galaya zuk esan dezula,
diruakatik baizik bear ez nazula.
 Diruakatik baizik bear ezpanazu,
zoaz Indietara andik ekar zazu.



Leio bat egin bear det itxaso parean, 
andikan ikusteko laztana noiz doan.
 Erakutsi zidazun errez maitatzen,
baña ezin ikasi orain zu aazten.
 Gazteak arin-arin soñue danean,
ez damurikan izan gelditzen danean!!

HUMUS


MEMO



HURMURAO


HYSSOPUS



1998. "La discografía pamplonesa GOR aprovechó el marco de la última Feria de Durango para dar a conocer la puesta en circulación del estreno discográfico de Hyssopus. Sólo un año antes, el joven conjunto vizcaíno había acudido a la feria con una maqueta que contenía sus primeras canciones. Ahora pertence al mismo catálogo que alberga las últimas entregas de históricos del rock vasco como La Polla. Batiz ha dirigido con tino la grabación de una docena de canciones que permiten ubicar al quinteto en las coordenadas del hardcore y del punk rock contundente y veloz, vehículos adecuados para mensajes igualmente explícitos como los de sus letras, que critican la "represión policial y social" y claman por la independencia de Euskal Herria o la conservación de la naturaleza. La edición de este larga duración llega dos años y medio después de la formación de Hyssopus en la localidad vizcaína de Berriz. Aún adolescentes, los integrantes del quinteto se empleaban por aquel entonces en lograr un dominio sobre los instrumentos y divertirse. No había más pretensión. El grupo y la música sólo se convirtieron en "algo más serio" cuando, tras presentar su primera maqueta en la Feria de Durango de 1997, el sello GOR les propuso grabar un elepé. A partir de entonces, los ensayos se hicieron intensivos, hasta que el pasado mes de octubre registraron en Lorentzo Records las 12 composiciones propias que constituyen su actual estreno. "Singles" de vinilo".

2000. "Aunque generalizar no es recomendable en la mayoría de las ocasiones, puede afirmarse sin miedo a equivocarse que Euskadi es una comunidad donde las vertientes más duras del rock tienen un gran calado. La veracidad de dicha aseveración puede comprobarse regularmente echando una ojeada a la cartelera de conciertos, pero también resulta un buen método atender a las grabaciones de los grupos vascos. Así, siguiendo la segunda fórmula, uno se encuentra con ejemplos de rock contundente como "Galderarik gabeko erantzunak" (Gor) (en euskera, "Respuestas sin pregunta"), segundo elepé de Hyssopus, que acaba de llegar al mercado estos días.Concretamente, "Galderarik gabeko erantzunak", es un disco que discurre entre el hardcore y el metal, dos géneros que se apoyan en bases rítmicas aceleradas y en la potencia de las guitarras eléctricas, con las que tejen una instrumentación sobre la que se alza, estridente y altanera, la voz del vocalista. De este modo, el quinteto vizcaíno se asegura de que no pasarán inadvertidos unos textos angustiosos que hablan de sufrimiento, de sexo, de falta de libertad y manipulación, de alarmantes diferencias sociales, de las frustradas ilusiones puestas en el año 2000, de confusión, de antifascismo y de lucha. Llama la atención el hecho de que esa irritación sea canalizada por una formación cuya edad media es de sólo 19 años, pero la sorpresa es mayor al contrastar que su actitud y su propuesta apenas han variado desde que en 1996 se reunieron para ensayar por primera vez juntos. En los cuatro años transcurridos desde aquella primera ocasión, Hyssopus ha puesto en circulación una maqueta, un estreno discográfico que ya les ubicaba entre el hardcore y el punk rock y el segundo elepé con cuya promoción va a estar ocupado en los próximos meses. Los 12 temas que forman esta nueva entrega han sido compuestos por los propios miembros del conjunto de Berriz".

HURTO

"El peor gobierno"


IBON KOTERON


IBON ERRAZKIN


IDI BIHOTZ



Euskara eta heavy metal musika uztartzeko asmoarekin sortu zen Idi Bihotz taldea 90eko hamarkadaren erdialdean, Bilbon. Asgarth eta Hira taldeekin batera euskal heavyaren bigarren loraldiaren partaide izan zen. Guztira estudioko bost disko eta zuzeneko bat argitaratu zituen. Taldea 2010ean desegin zen.

1996ko udan sortu zuten Idi Bihotz taldea Mikel Barba (ahotsa eta gitarra) eta Gorka Barba (gitarra eta koruak) anaiek, Iban Huarte (baxua) lehengusuarekin eta Josu Cibrian (bateria) txikitako lagunarekin batera. Lau gazteek euskarazko heavy metal musika oinarri gisa hartuta ekin zioten euren ibilbideari Bilboko Basurto auzoan. Entsegu lokalean aurreneko abestiak sortu ondoren, lehendabiziko maketa grabatu zuten Rock Studiosen. Handik gutxira Neguriko Rock lehiaketa irabazi eta Oihuka diskoetxearekin sinatu zuten. Hala, 1998an aurretik grabatutako maketa txukundu, bi abesti gehitu eta Herriaren taupada aurreneko lana kaleratu zuten. Estrainekoan, heavy eta rock kutsuko abestiak jaso zituzten, tartean The Proclaimers taldeak ezagun egin zuen "500 Miles" abestiaren bertsioa ("Gaur goizean"). Lehen lana kaleratu eta gutxira Josuk taldea utzi zuen. Haren hutsunea bete eta zuzenekoetan laguntzeko, Pino (Hiru Beltz) eta Julen Gil (Subliminal) bateria jotzaileak aritu ziren Bizkaiko taldearekin. Halako batean, ordea, Insidia taldean ibilitako Albaro Alonso ezagutu zuten, eta ordutik hura arduratu zen erritmoa eramateaz.

90eko hamarkadaren bukaeran susperraldia izan zuen euskaraz abesturiko heavy metal klasiko zein melodikoak. Su Ta Garrek hasitako bidea euren gisara jarraitu zuten Idi Bihotz, Asgarth eta Hira taldeek. Hala, 1999an Arimaerratu (Oihuka) bigarren diskoa plazaratu eta bizkaitarren arrakasta areagotu egin zen. Lan berrian, Europako metal taldeen eragina nabari da, Alemaniakoena gehienbat. Gerora, Bilbo inguruko laukoak Arimaerratour izeneko bira egin zuen. Haren ibilbideko une gozoenetakoa izan zen. Garratzena, aldiz, berehala iritsi zen. Bi ezbeharrek zeharo jota utzi zuten taldea. Gorkak bi lagun galdu zituen auto istripu batean, eta gutxira Iñigo Egiluz lagun mina hilik aurkitu zuten Kolonbian. Giza eskubideen aldeko lankidetza lanetan zebilela, zihoan kanoaren aurka paramilitarrek erasoa jo eta uretara erori zen. Egun batzuk geroago Jorge Luis Mazo apaizaren eta haren gorpuak topatu zituzten. Idi Bihotz taldekoak hunkituta geratu ziren, eta denbora batean ez zuten zuzenekorik eman.

Gertatutakoa ahaztu gabe, aurrera egitea erabaki zuten, eta 2000. urtearen bukaeran Negarraren amorrua (Oihuka) hirugarren diskoa plazaratu zuten. Izenburuak galdutako lagunei egiten die erreferentzia. Era berean, "Zuhaitzek negar egiten dutenekoan" abestia eskaini zioten Iñigori. Azken urteko gertaeren ondorioz, Idi Bihotzek abesti ilunagoak jaso zituen lan horretan. Gordinagoak. Metallicaren thrash gaurkotua topa daiteke abestietan, baina baita melodiak eta bizkaitarren berezko leloak ere. Hirugarrenarekin ere erantzun polita izan zuten zaleen artean, eta Espainiako hedabideek ere goraipatu zuten lana. Ondoren, bira berri bat egin eta zuzeneko lehen lana plazaratu zuten, bideo formatuan: Infernuaren azken hauspoan (Oihuka, 2001).

Hamarkada berriarekin batera euskarazko heavy metalak galdu egin zuen harrera beroa gazteen artean. Moda kontuak. Halere, Idi Bihotzek aurrera jarraitu zuen. Eta, horretarako, Amaigabe berria (Oihuka, 2002) laugarren diskoa aurkeztu zuten. Euren ibilbideko melodikoena da. Garai hartan, Eskandinaviako power metal musikak (Stratovarius eta Sonata Arctica taldeek bultzatutakoa) oihartzuna izan zuen, eta bizkaitarrek modan zegoen korrontea ekarri zuten euskarara. Aurretik, Mikelek, Gorkak eta Albarok Flyin'Freak taldea sortu zuten, hain zuzen ere, power metal doinuak ingelesez jorratzen dituen taldea. 2003an Idi Bihotzek zuzenekoetarako muntaketa berezi bat prestatu eta kontzertu ikusgarriak egin zituen. Orduan, jarraitzale kopuru fidela zuela ikusi zuen. Urte berean, Mikel abeslariak eskumuturra hautsi zuen futbolean ari zela. Gitarra jo ezin zuenez, Adrian Kruz Pekkory sartu zen taldean, Luther eta Insidia taldeetan ibilitakoa. Denborarekin gustura geratu ziren taldekide berriarekin, eta boskote izatera pasatu ziren. Mikelek gitarra utzi zuen, eta ahotsaz soilik arduratu zen. Aldaketek emaitza berri bat eman zuten: Odola sutan (Oihuka, 2005). Hiru urtez diskorik atera gabe eman ondoren, bizirik zeudela erakusteko beharra izan zuten. Bosgarren lan horretan sustrai klasiko zein rockeroen alde egin zuten, metalaren gordintasuna galdu gabe.

Zuzenean igarotako garai gozo eta ederrak gogoratzeko Idi Bihotz (Santo Grial, 2007) zuzeneko lana kaleratu zuten. Bertan parte hartu zuten Euskal Herriko (Aitor Gorosabel, Aitor Uriarte, Brigi Duque...) zein Espainiako (J. Molly, Carlos Escobedo...) metal eszenako hainbat musikarik. Lan horrek ere harrera berezia izan zuen Espainian, eta taldeak zertxobait zabaldu zuen izena. Esperientzia bikain hori pasata, taldeak atsedenaldia hartu zuen. Harik eta 2010eko ekainean taldearen agurra iragarri zuten arte.