martes, 31 de diciembre de 2013

ANTTON VALVERDE





Antton Valverde, perito ikasketak egin, eta arte grafikoetako lantegi bateko zuzendaria izan da luzaroan, Graficas Valverden. Musika ikasketak egin zituen gaztetik: solfeo, harmonia, konposizioa eta piano. Azken musika tresna hori izan da Antton Valverderen lagun fidela, ohiko gitarra erabili beharrean pianoz jantzi baititu musikatu dituen poemak. Aita Antonio Valverde Ayalde margolaria zuen, eta Rosa Valverde du arreba, hura ere margolaria.

60ko hamarkadan hasi zuen Valverdek musika ibilbidea. Hainbat disko txiki argitaratu ondoren, Oskarbi taldeko partaideetako bat izan zen, eta parte hartu zuen haren Eskutari diskoan (Herri Gogoa, 1972). Horren ostean, Julen Lekuona eta Xabier Leterekin elkarlan emankorra hasi zuen. Haiekin Bertso zaharrak (Herri Gogoa, 1974) kaleratu zuen, garai bateko bertsoak berreskuratu zituen lana. Handik bi urtera, bertsolaritza oinarri zuen beste disko bat argitaratu zuen, berriro ere Xabier Leterekin batera: Txirritaren bertsoak (Herri Gogoa, 1976), arrakasta handia izan zuen lana. Ordurako, bakarkako lehen disko luzea, Antton Valverde (Herri Gogoa, 1975), egina zuen Valverdek. Bertan zeuden, besteak beste, "Maitasunez hil" eta "Asaba zarren baratza" kantuak. Hurrena, bere poeta kutunetako bati eskainitako diskoa eman zuen argitara: Lauaxeta (Herri Gogoa, 1978). Olerkaria beti izan da Valverderen iturri nagusietako bat. Lauaxetaz gain, Letek, Bitoriano Gandiagak eta JosAnton Artzek idatzitako poesiak erabili ditu maiz abestiak osatzeko. Urte hartan bertan, kantatzeari uztea erabaki zuen Valverdek. Etapa horretako azken kontzertua Pantxoa eta Peio, Lourdes Iriondo eta Xabier Leterekin eman zuen. Handik aurrera, enpresa munduan gehiago murgildu eta oso tartekatuak izan dira haren agerraldi musikalak.

1983an Xabier Lizardi poetari Tolosan eta Zarautzen egin zitzaion omenaldian aritu zen, Leterekin batera. Kantaldi hura Lizardiren poema gehiago musikatzeko akuilua izan zen. Horren ondorioz, oso disko berezia argitaratu zuen, Lizardiren obra bakarra eta osoa eskaini baitzuen Urte giroak ene begian diskoan (Elkar, 1986). Lauaxetarekin batera Lizardi beti izan da musikari donostiarraren poeta kutunetakoa. Harekiko zaletasuna txikitatik datorkio: "Etxean Lizardi betidanik ezagutu izan dut, nire aita zenak euskara ikasten zuen Lizardiren bertsoak irakurriz. Gure aitak bazuen magnetofoi bat eta hantxe grabatzen zuen Lizardiren obra guztia. Grabaketa edo irakurketa horietan gogoan dut beti Brahmsen musika erabiltzen zuela, bigarren sinfonia. Oroimen hori beti grabatua izan dut gogoan, eta horregatik betidanik eduki dut Lizardiganako halako nahikundea edo zerbait berezia. Alde horretatik, disko honen burutzeak asko esan nahi du niretzat".

Beste hamaika urte pasatu ziren hurrengo diskoa argitara eman arte. Urte horietan guztietan musikatutako olerkien bilduma moduko bat izan zen, Orixe, Lizardi, Xabier Lete, Gabriel Celaya, Jon Mirande eta William Shakespeareren testuekin. Diskoaren izenburuak ez du zalantzarako tarterik uzten: Larogeitamazazpi (Elkar, 1997). Disko horretan agertzen da Valverdek berak idatzitako kanta bat, "Barberian". "Bitxikeria moduan dago hor, diskoaren amaieran, erdi ezkutuan, baina nahiko txarra da. Horrek bazuen beste letra bat, Xabier Leterena, baina azkenean Leterena jarri beharrean neurea jarri nion. Ez Leterena gaizki iruditzen zitzaidalako, jakina, noizbait nire letraren bat sartzeagatik baizik. Beraz, egina dago, eta ez dut gehiago egingo" (2).

2007an lan berria argitaratu zuen, Hamabi amodio kanta (Elkar, 2007). Charles Bordes musikagile frantziarrak XIX. mendearen erdialdean Ipar Euskal Herrian bildu zituen kantuen artean egindako hautaketa da lana. Azken diskoetan bezala, Karlos Gimenez arduratu zen moldaketez eta musika zuzendaritzaz. Gimenezek berak laguntzen du Valverde zuzeneko emanaldietan.

Diskografía

    "Bertso zaharrak". 1974 (Xabier Lete y Julen Lekuona).
    "Antton Valverde". 1975
    "Txirritaren bertsoak". 1975 (X. Lete).
    "Lauaxeta". 1978.
    "Urte giroak ene begian". 1986.
    "Larogeita hamazazpi". 1997.
    "Hamabi amodio kanta". 2007.

Antton Valverde nace en San Sebastián (País Vasco) en 1943 y es un gran cantante vasco. Ha cantado durante muchos años con Xabier Lete y con Julen Lekuona. Ha puesto música a versos de antiguos versolaris y a muchos poemas de Xabier Lizardi, Lauaxeta y Xabier Lete, entre otros. Antton Valverde realizó estudios de perito y ha sido durante mucho tiempo director de un taller de artes gráficas llamado Gráficas Valverde. Estudió música desde joven: solfeo, armonía, composición y piano. Este último ha sido fiel amigo de Valverde, habiéndolo utilizado para poner música a los poemas, en lugar de la habitual guitarra. Su padre fue el pintor Antonio Valverde Ayalde y su hermana, Rosa Valverde, es también pintora. Valverde comenzó su trayectoria musical en los años 60. Después de publicar varios singles, formó parte del grupo Oskarbi y participó en uno de sus discos, titulado Eskutari (Herri gogoa, 1972). Posteriormente, empezó una productiva colaboración con Xabier Lete y Julen Lekuona, con los que publicó un disco que recopilaba versos de antiguos versolaris titulado Bertso Zaharrak (Herri gogoa,1974). 

Dos años después, publicó, con Xabier Lete, otro disco dedicado al bertsolarismo, que consiguió un gran éxito: Txirritaren bertsoak (Herri gogoa, 1976). Previamente había publicado su primer disco largo en solitario, titulado Antton Valverde (Herri gogoa, 1975), en el cual se encontraban temas como Maitasunez hil y Asaba zarren baratza. Más adelante publicó un disco dedicado a uno de sus poetas preferidos: Lauaxeta (Herri gogoa, 1978). Además de los versos de Lauaxeta, Valverde también ha musicado poemas de Xabier Lete, Bitoriano Gandiaga y Joxean Artze. Ese mismo año, Valverde decidió dejar de cantar, y ofreció el último concierto de esa etapa junto con Pantxoa eta Peio, Lourdes Iriondo y Xabier Lete. A partir de entonces, se centró en el mundo de la empresa, siendo escasas sus apariciones musicales.

Con todo, en 1983, participó junto con Xabier Lete en un homenaje realizado a Xabier Lizardi en Zarauz y Tolosa, que supuso un estímulo para seguir musicando poemas de Lizardi, y que dio como resultado la publicación de un disco muy especial titulado Urte giroak ene begian (Herri gogoa, 1986). Lizardi ha sido siempre, junto con Lete, uno de los poetas preferidos de Valverde. Esa predilección por este poeta le viene desde pequeño. "Mi padre estudiaba euskera leyendo poemas de Lizardi, así que yo lo he conocido desde pequeño. Mi padre tenía un magnetofón donde grababa toda la obra de Lizardi. Recuerdo que en esas grabaciones o lecturas siempre utilizaba la misma música, la segunda sinfonía de Brahms. Siempre he tenido ese recuerdo grabado en mi mente, por eso siempre he tenido esa inclinación hacia Lizardi. Por ese lado, la realización de ese disco significa mucho para mí".

Pasaron once años hasta que Valverde publicó su siguiente disco, que fue una especie de recopilación de todos los poemas a los que había puesto música durante esos años, con textos de Orixe, Lizardi, Xabier Lete, Gabriel Celaya, Jon Mirande y William Shakespeare. En este disco, cuyo título no deja lugar a dudas: Larogeitamazazpi (Noventa y siete), Elkar, 1997), se incluye una canción escrita por el mismo Valverde, titulada Barberian, que, según el propio autor, se encuentra ahí a modo de rareza, al final del disco, medio escondida, pero es bastante mala. Al principio tenía otra letra de Xabier Lete, pero finalmente, en vez de poner la letra de Lete, puse la mía. No lo hice porque la letra de Lete me pareciera mala, desde luego, sino por crear una letra mía por una vez. Así que hecho está y no lo volveré a hacer. En 2007 publicó un nuevo trabajo, Hamabi amodio kanta (Elkar, 2007), una selección de canciones que el músico francés Charles Bordes había reunido a mediados del siglo XIX en el País Vasco francés. Igual que en anteriores discos, Karlos Gimenez se ocupó de los arreglos y de la dirección musical, además de acompañarlo en sus actuaciones en directo.


No hay comentarios:

Publicar un comentario